Le Visible en l’invisible
Kansen zien, is een keuze. “Le visible et l’invisible”, deze uitspraak van de Franse filosoof Maurice Merlau Ponty zegt letterlijk vertaald, het zichtbare en het niet zichtbare. Hij vond de waarneming en de interactie hiermee essentieel om de wereld te begrijpen. Een betekenis staat niet vast, maar komt telkens opnieuw tot stand. Dit heeft te maken met wie je bent, je opgebouwde filters door opvoeding, school en sociale omgeving en je eigen waarden en normen. Als je in staat bent om dit los te laten, kun je veel meer zien, bij mensen, in je omgeving, trends en mogelijkheden. Kunstenaars doen dit vanuit zichzelf en hun creatieve proces. Ponty vindt dat kunst hierin een voorbeeldfunctie heeft.
Gerelateerde Keynotes en Workshops:
- Creative Entrepreneurship
- Risky Business
- Inspiration Tour
- Innovate Masterclass
- Brainstorm Facilitatie
- Kijk door de ogen van Picasso
Kunst rekent af met de gangbare manier van kijken
Neem bijvoorbeeld de kunststroming Kubisme. Het kubisme wilde niet een afbeelding maar de werkelijkheid afbeelden en de kern blootleggen. De losse elementen, de details, worden zelfstandig. Het is een creatief verbeeldingsproces, dat afrekent met de gangbare manier van kijken. Het betreft een montage van verschillende aangezichten en is een vertaling van wat er in de mens omgaat, als hij naar dingen kijkt.
Een ander voorbeeld is de tekeningen van Escher. Zijn thema’s waren tijd en ruimte en zijn tekeningen kenmerken zich door zwart-wit. Hij gebruikt de metamorfose: de voortdurende verandering van vorm. Voor Escher’s beelden, geldt ook met welke bril op kijk je. En kijk je goed? Soms lijken verbindingen niet te kunnen, maar kunnen ze wel. Klopt het nu of toch niet? Een voortdurend spel met je rationele denken. De hierboven getoond tekening van de jonge en oude vrouw van cartoontekenaar Hill (1915), doet hetzelfde. Het is optische illusie. Hill zei: “Je kiest wat je wilt zien!”. Een duidelijk appel naar de kijker.
Surrealist Magritte gaat nog een stap verder. Met zijn schilderij ‘Ceci n’est pas un pipe’ wijst hij elke waarneming, definiëring en verwijzing af. Het is een schilderij, geen pijp. Elke verwijzing naar de pijp pleegt verraad aan het feit dat de pijp een idee is en oorsprong heeft in de geest. Inmiddels is deze uitspraak vaak overgenomen en gebruik ik hem ook zelf in het ondernemerschap. De ondernemer bestaat immers niet. De oorspronkelijkheid van de geest van de ondernemer, dat maakt hem of haar de ondernemer.
Wijsheid van Alice
Alice in Wonderland is een sprookje van Lewis Carroll uit 1865 en is een inspiratiebron tot anders kijken pur sang. Het zit vol symboliek, en de dialogen draaien om filosofische vragen als taal, etiquette, identiteit en logica. Het draait om zin en onzin. Het sprookje is vele malen vertolkt en heeft prachtige tekeningen van Dali opgeleverd, die je kunt bewonderen in het Dali Museum in Parijs. In ‘Alice through the looking glass’ ontmoet Alice de koningin van het schaakspel. Ze rent, maar verandert niet van plaats. Ze geeft aan dat ze door moet rennen om dat dit de enige manier is om op dezelfde plek te blijven. Hierin wordt de uitspraak “Stilstaan is achteruitgang”, prachtig weergegeven. Je moet wel bewegen, anders behoud je nooit je positie. Een parallel naar ondernemerschap en de theorie van de Oostenrijkse econoom Schumpeter betreffende creative destruction is snel gemaakt. Hij beschrijft in zijn vaak aangehaalde theorie een proces van voortdurende innovatie, waarbij succesvolle toepassingen van nieuwe technieken de oude vernietigen. Succesvolle innovatie verschaft tijdelijke marktmacht, die de winsten en marktaandelen van op voorgaande technieken gevestigde bedrijven aantast. In een nooit eindigend proces van opkomst en ondergang worden oude bedrijven vernietigd door nieuwe en moet je, als bedrijf, dus blijven bewegen. Net als de koningin in het schaakspel van Alice.
Wie bepaalt wat? “If you can dream it, you can do it.”
Er is een verband tussen de wondere wereld van Alice en de gedachtegang van de Duitse expressionisten. De expressionisten zeiden: “Er is maar één wet en dat is dat er geen wetten zijn”. De band met de werkelijkheid vervaagt en daardoor krijgen onvoorstelbaar nieuwe vormen een kans. Gevoelswaarde en vrijheid daar draait het om. Walt Disney voelde zich aangetrokken tot de expressionisten en er wordt wel gezegd dat hij daar zijn inspiratie heeft gevonden. De overgang van een blauw paard naar een pratende muis was snel gemaakt. Zijn lijfspreuk was: “If you can dream it, you can do it.” Dit wordt nog steeds als slogan gebruikt. Uiteindelijk draait het erom dat je realiseert dat je kiest voor wat je ziet en hoe dit werkt. Wil je echt open staan voor nieuwe kansen en dromen, zet dan je eigen bril af. Daar begint je ondernemerschap.
Veel plezier in Wonderland!
2 reacties. Plaats een nieuwe
Als eerste leuke titel, plus het bijbehorende blogbericht :).
Ik ben van mening dat het ‘gewoon’ actie & focus is. Niet meer niet minder.. en altijd blijven doorgaan ‘never give up’
Als je dit toepast.. dan ben ik er heilig van overtuigd dat het niet kan misgaan.. of zeg ik nu iets gevaarlijks..
Coen
Dank voor je reactie, Coen.
Ik ben met je eens, actie creëert kansen. Ik ken iemand en hij draait dromen, denken, durven, doen van Tiggelaar om jouw reden om. Hij begint met de ‘d’ van doen. Daarna dromen over alle mogelijkheden. Doorzetten is, naar mijn mening, zeker een ‘d’ die moet worden toegevoegd. Doorzetten kan je, als je echt doet wat je wilt en waar je in gelooft, ook als het even tegenzit.
Focus is belangrijk om niet te verzanden in allerlei ideeën, waardoor je uiteindelijk niet uitblinkt en ook niet zichtbaar genoeg bent. Voor de echte pioniers een behoorlijke uitdaging.
Groeten, Mariël