[vc_row][vc_column][vc_column_text]De laatste maanden staat het onderwijs weer in de belangstelling, met name als het gaat om het kwaliteit van het onderwijs en de aansluiting op de toekomstige arbeidsmarkt. De komst van het nieuwe leenstelsel moet, volgens minister Bussemaker, leiden tot in ieder geval verschuiving van budget dat ten goede moet komen aan het kwaliteit van het hoger onderwijs. Excellent oftewel honour onderwijs moet meer uitdaging bieden aan studenten die een stap meer willen of kunnen zetten. Echter helaas nog steeds in het oude systeem. En daar zou voorlopig niet iets aan veranderen, zie Bussemaker bij een bijeenkomst van het KNAW over vaardigheden voor de toekomst.
Gerelateerde expertise en diensten:
Competentiegericht onderwijs
Al jaren spreken we over competentiegericht onderwijs, echter is het de vraag of dit in de uitvoering echt in het gehele programma tot uiting komt. De beoogde competenties worden wel gedefinieerd, echter echte inbedding en toetsing ervan in het eindresultaat is een ander verhaal. Het onderwijzen in de ontwikkeling van vaardigheden als ondernemendheid en creativiteit, wordt vaak als lastig ervaren. Hieraan liggen een aantal redenen te grondslag:
- De financiering van het onderwijs vindt plaats o.b.v. in- en uitstroom (met terugwerkende kracht) en harde output is daardoor belangrijker dan de persoonlijke ontwikkeling van een leerling of student;
- Colleges van Bestuur sturen door bovenstaande reden op resultaat en niet op processen en ontwikkeling;
- Er is te weinig kennis over de ontwikkeling van de competenties en het bijbehorende lesmateriaal en de lesvorm;
- Het onderwijs is vakgericht ingericht, er is weinig tot geen sprake van integraal competentieonderwijs;
- Het beoordelen op competenties en de persoonlijke ontwikkeling wordt vaak als lastig en subjectief ervaren en is moeilijker te objectiveren. Het eindproduct van een lesprogramma kan alleen met een cijfer of goed/fout worden beoordeeld;
- Niet iedere docent is bereid of voelt zich in staat het jaarprogramma op competenties en/of de actualiteit aan te passen.
Is de kennis niet voor handen? Ja en nee. Er wordt in Nederland en in Europees verband ontzettend veel projecten (mede door subsidies) gedraaid om kennis hieromtrent te vergaren. Ook wordt er door docenten zelf geëxperimenteerd. Tevens liggen er inmiddels vele beleidsrapporten en aanbevelingen. Echter worden de aanbevelingen en incidentele resultaten niet doorgevoerd in de structuur noch ingebed in het beleid.
De gesubsidieerde valorisatieprogramma’s en diverse Centres of Expertise bij hogescholen, waarbij de kennis vanuit het onderwijs moet vloeien richting het bedrijfsleven, zijn niet gericht op competentieontwikkeling.
De Europese Commissie ziet het onderwijs als het startpunt voor de ontwikkeling van de welvaart en welzijn van Europa. Er zijn diverse rapportages verschenen over ondernemend onderwijs en er is zelfs een scan voor het hoger onderwijs om zijn eigen organisatie door te lichten. Echter wie weet ervan? Wie maakt er gebruik van? Wie past het daadwerkelijk toe? Een handjevol docenten en scholen misschien.
Ik pleit voor transparantie, eenduidigheid in definiëring van competenties, en toegankelijkheid van de kennis op dit gebied middels een landelijk 21st Century Skills Center. Geen bureaucratische tijger, maar een nieuwe frisse proactieve, uitdagende, daadkrachtige, ‘top of the bill’ kennisplatform.
CITO heeft hiervoor wat mij betreft de boot gemist. Nederland kan nog snel aanhaken bij andere landen, als Australië, UK, China en Canada die dit licht al veel eerder hebben gezien. WRR waarschuwt eveneens in haar rapport ‘Naar een lerende economie’ dat de overheid nu echt moet handelen. In januari stond de toekomstige mismatch in vaardigheden op de agenda van het World Economic Forum. En het AWT deed in april nog een oproep tot een Vaardighedenpact. De druk richting de overheid wordt steeds groter om de toekomstige mismatch te agenderen en echt iets te gaan doen met de inrichting van ons onderwijssysteem. En deze keer het onderwijs hier goed in te faciliteren als het gaat om kennis en vaardigheden van docenten en studenten om de vraag en het aanbod van de arbeidsmarkt ook in de toekomst goed op elkaar af te stemmen.
Competenties
Eenduidigheid in de benaming en definiëring van competenties is tevens van belang voor deze slag naar de toekomst. Want het is inmiddels een oerwoud. Het wordt soms door scholen en kennisinstellingen gezien als onderscheidend vermogen of een nieuwe zak om oude wijn. Echter zou dit veel meer in de visie van de instelling en de integrale aanpak moeten zitten, niet in de benamingen van de competenties.
Welke competenties zijn van belang? Inmiddels zijn er ook rapporten verschenen over de benodigde competenties voor de toekomst. Dus laten we daar beginnen. De Wereldbank schreef in haar rapport Education in a Changing World: Flexibility, Skills and Employability (2012) al over de noodzaak voor landen om toekomstige deelnemers aan de arbeidsmarkt te equiperen met de juiste vaardigheden om actief te kunnen deelnemen aan de economie. De Wereldbank beveelt in het rapport landen aan aandacht te hebben voor de benodigde zogenaamde ‘soft skills’ naast onderwerpgerichte kennis in plaats van een keuze voor een bepaalde discipline in het onderwijs. Onder de zachte vaardigheden definiëren zij: communicatievaardigheden, creativiteit, leiderschap, samenwerken in teams, en ethiek.
Shanghai is een van de steden, die al voorsorteert op de vereisten voor de nieuwe economie, zoals voor de ontwikkelingen op het gebied van robotica: iedere technologie student krijgt bijvoorbeeld ook vakken humanistiek.
Een werkgroep van de Europese Commissie in het kader van het 2020 beleid werkt aan zogenaamde ’transversal skills’. Hieronder verstaan zij de vaardigheden: kritisch denken, initiatiefrijk, probleemoplossend vermogen, en samenwerken. Zij achten deze vaardigheden van belang om in een snel veranderende arbeidsmarkt aansluiting te blijven vinden. De werkgroep ontwikkelt ‘good practices’ voor modernisering van het onderwijs.
Het Witte Huis heeft onlangs een rapport uitgebracht in het kader van technologische ontwikkelingen. Het rapport kenmerkt ‘digital literacy’ nadrukkelijk als 21st century skill. “Het is belangrijk dat burgers van alle leeftijden in staat zijn te begrijpen op welke manieren data verzameld en gebruikt kan worden, hoe algoritmen gebruik worden en waarom en welke manieren zij zelf kunnen gebruiken om zichzelf te beschermen. Het verwerven van digitale geletterdheid moet daarom een standaard onderdeel van het onderwijscurriculum worden.”
Nederland moet haar eigen set van benodigde vaardigheden voor (toekomstig) werkenden samenstellen, maar het zal hoogstwaarschijnlijk niet veel afwijken van genoemde vaardigheden hierboven. Je kunt nu eenmaal onze maatschappij niet los zien van de wereld. Sterker nog, hier gaat het juist om. Natuurlijk kun je vaardigheden als kritisch denken en probleemoplossend vermogen samen laten komen onder creativiteit. Ondernemendheid zou wat mij betreft ook aan de skills set mogen worden toegevoegd. Het laatste is over de begripsvorming vast nog niet over gezegd. Daarom hebben we nu ook de visie, kennis en knowhow nodig van een 21st Century Skills NL Center.
21st Century Skills NL Center
Concluderend nog even de voordelen van een 21st Century Skills NL Center op een rij. Het 21st Century Skills NL Center wordt gevoed door de behoefte vanuit de maatschappij, het bedrijfsleven, wetenschappelijk onderzoek naar ontwikkeling van competenties vanuit diverse wetenschappelijke disciplines en arbeidsmarktontwikkelingen. Het zorgt voor:
- Beschikbare en transparante kennis over competentieontwikkeling;
- Facilitering van sectoroverstijgende samenwerking;
- Ontwikkeling van een gemeenschappelijke opleidingsprogramma;
- Scholing en coaching van docenten;
- Versterking van een landelijke flexibele onderwijsstructuur en doorlopende leerlijn;
- Een platform waarin diverse perspectieven samenkomen en bijdraagt aan een betere aansluiting van de vaardigheden en de kwaliteiten op de behoeften van de markt en maatschappij in de toekomst.
Expertise nodig over competentieontwikkeling? Wij zijn er. Laten we gezamenlijk het onderwijs aansluiten op de vaardigheden voor de toekomst.
Als ondernemer zeg ik tegen Bussemaker: “Wil je vooruit, dan gewoon doen!”
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
Interessant artikel over onder meer een nieuw rapport van het World Economic Forum over de vaardigheden die studenten worden geleerd en de benodigde vaardigheden in de praktijk. De belangrijkste zestien vaardigheden worden uiteengezet.
Inmiddels bestaat het Skills-platform, opgericht door het Ministerie van OCW. Het platform heeft als doel de uitwisseling van kennis, de programmering van dataverzameling en onderzoek en verdere kennisgroei te bevorderen. Als uitvloeisel van deze activiteiten verzocht het ministerie van OCW onderzoekers van het CPB en het Research Institute of Child Development and Education van de Universiteit van Amsterdam (UvA) een voorstudie (2014) uit te voeren ter verkenning van de kennis over de formatie en effecten van skills en competenties in het funderend onderwijs. November 2016 is ‘Skills voor de toekomst: een onderzoeksagenda’ van het Skills-platform verschenen.
De vier projecten die in 2016 zijn gestart in het onderzoeksprogramma van het NRO met MaGW, hebben betrekking op diverse vaardigheden, domeinen en doelgroepen. Het gaat om:
– bevorderen van kritisch denken van studenten en docenten in het hbo;
– 21e-eeuwse vaardigheden voor studenten in het middelbaar technisch beroepsonderwijs;
– co-creatie met kinderen: vroege verwerving van 21e-eeuwse vaardigheden en
– eSkills in de creatieve sector, sleutel tot de 21e-eeuwse werkomgeving.
De Europese Commissie ziet een grote rol voor onderzoek en innovatie in de Strategische Agenda voor 2019-2024. De EU dient te investeren in onderzoek en innovatie om maatschappelijke problemen op te lossen. Volgens de aanbevelingen moet de EU onderzoeks- en innovatiedoelen opstellen die gericht zijn op thema’s die ons allemaal raken. Zo noemt de Commissie bijvoorbeeld de plasticsoep in de zee en de strijd tegen kanker. Daarnaast wil de Commissie dat Europa wereldleider wordt in de digitale transformatie door te investeren in kunstmatige intelligentie, waarbij de belangen van de mens centraal moeten staan. Bovendien moeten vaardigheden beter aansluiten op de arbeidsmarkt. De Commissie wil de lidstaten ondersteunen in het aanpassen van hun onderwijs- en opleidingssystemen, om tegemoet te komen aan de digitalisering en de vergrijzing van de samenleving. Hierbij gaat aandacht uit naar een leven lang leren en het bijscholen van werknemers. Download hier de publicatie.