Nationale digitaliseringsstrategieën nog volop in ontwikkeling

De meeste OESO-landen hebben een nationale digitale strategie ontwikkeld of zijn deze aan het ontwikkelen ter voorbereiding op de digitale transformatie. De invulling die wordt gegeven aan deze strategieën verschilt echter per land. Sommige landen hebben industrieel beleid ontwikkeld (als onderdeel van WTI-strategieën of als afzonderlijke strategie) ter ondersteuning van bedrijfsinnovatie, soms gericht op specifieke technologische gebieden of sectoren (vaak, maar niet uitsluitend in de industrie). Dit blijkt uit het rapport ‘The digital innovation policy landscape in 2019‘ van OESO*, waarin zij een algemeen overzicht geven van de beleidstrends rondom digitale innovatie. In dit rapport worden ook vier soorten specifieke beleidsinitiatieven geformuleerd die landen hebben om zich voor te bereiden op de digitale transformatie.

Innovatie is een belangrijke motor voor groei en welzijn: het draagt bij tot het verbeteren van de productiviteit en het concurrentievermogen van het bedrijfsleven, het stimuleren van het creëren van banen en het aanpakken van sociale en ecologische uitdagingen. Beleid ter bevordering van innovatie is geïmplementeerd als reactie op een aantal ‘mislukkingen’, zoals onvoldoende knowhow, marktfalen, belemmeringen voor innovatieve ondernemers, en ontbreken van de juiste voorwaarden, die innovatie-ecosystemen beïnvloeden. En die mogelijk leiden tot minder innovatie dan wenselijk zou zijn vanuit een maatschappelijk perspectief.

Innovatiebeleid ter ondersteuning van bedrijven, publiek onderzoek en de koppeling tussen wetenschap en industrie in de context van digitale transformatie kan een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van deze belemmeringen.

Digitale transformatie is een proces dat fundamentele veranderingen teweegbrengt in economische en sociale stelsels en in toenemende mate doordringt in alle sectoren van de economie en de sociale sectoren. De beleidsbenadering ‘systeeminnovatie’ kan dus een aantal inzichten bieden voor het denken over innovatiebeleid in het digitale tijdperk, gericht op ondersteuning van innovatie en een inclusieve en duurzame ontwikkeling. De volgende trends worden beschreven:

• • Het ontwikkelen van evenwichtige en goed op elkaar afgestemde beleidsmixen.
  • Het betrekken van belangrijke belanghebbenden en burgers bij beleidsvormingsprocessen.
  • Bevordering van sectoroverschrijdende samenwerking voor innovatie.
  • Versterking van beleidsinformatie.
  • Het aanpassen van beleid aan de verschillende stadia van de technologie en de volwassenheid van de markt en de bedrijven zelf.

Beleidsstrategieën gericht op digitalisering en kunstmatige intelligentie

OESO heeft gekeken naar de beleidsstrategieën gericht op de digitale transformatie en kunstmatige intelligentie (KI), gericht op wetenschap, technologie en innovatie en gericht op de industrie. Duidelijk wordt dat steeds meer landen beleid ontwikkelen voor KI, die variëren van specifieke actieplannen naar toekomstvisies. Verder blijkt dat digitalisering ook steeds vaker in industrieel beleid wordt opgenomen (Industry 4.0).

Daarnaast laat het rapport zien dat landen specifiek beleid implementeren om te zorgen dat de innovatie in hun land wordt voorbereid op de digitale transformatie. Daarbij zijn er vier soorten beleid geïdentificeerd:

1. Beleid dat gericht is op het gebruik van digitale technologieën en dat een ieder ook gebruik kan maken van deze technologieën.
2. Beleid dat gericht is op samenwerking tussen universiteiten, onderzoeksinstellingen, bedrijven en andere actoren om digitale innovaties mogelijk te maken.
3. Beleid dat gericht is op het ondersteunen van onderzoek en innovatie in digitale technologieën.
4. Beleid dat gericht is op het ondersteunen van bedrijven of kleine ondernemingen die actief zijn in het digitale domein.

In het rapport wordt per beleidslijn voorbeelden van landen genoemd, op welke wijze ze invulling geven aan het beleid. Beleidslijn vier, gericht op de ondersteuning van bedrijven, wordt bijvoorbeeld uitgesplitst naar de focus van landen op een van de volgende doelstellingen:

• Ondersteuning van groeiversnelling van net gestarte bedrijven.
• Ondersteuning van bedrijfsontwikkeling in diverse levensfases van een bedrijf.
• Versterking van de reputatie van het ecosysteem voor digitale start-ups.
• Verbetering van de verbindingen met het bredere innovatie-ecosysteem.
• De toegang tot financiering vergemakkelijken.

* De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) (Engels: Organisation for Economic Cooperation and Development OECD) is een samenwerkingsverband van 36 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, te bestuderen en te coördineren. De aangesloten landen proberen gezamenlijke problemen op te lossen en trachten internationaal beleid af te stemmen.