De internationale concurrentiepositie van Nederland is het afgelopen jaar verslechterd. Nederland zakte van de vierde naar de zesde plek op de IMD World Competitiveness Index, die landen beoordeelt op de concurrentiekracht van hun economie. Singapore is voor het eerst sinds 2010 opnieuw de meest concurrentiële economie ter wereld en niet langer de VS.
In een sterk onderling verbonden en snel veranderende wereld worden economieën beïnvloed door kwesties als reserveringen over globalisering tot scepsis over automatisering, van de uitdaging van duurzaamheid tot implementatie. Niet alle economieën benaderen deze problemen op dezelfde manier.
Economen beschouwen concurrentievermogen als essentieel voor de gezondheid op lange termijn van de economie van een land, omdat het bedrijven in staat stelt duurzame groei te bereiken, banen te creëren en uiteindelijk het welzijn van de burgers te vergroten. Concurrentievermogen biedt het kader om de uitkomst van het omgaan met deze uitdagingen te kwantificeren vanuit het perspectief van een land. Uiteindelijk kunnen we de factoren herkennen die welvaart mogelijk maken.
De IMD World Competitiveness Rankings, opgericht in 1989, bevatten 235 indicatoren van elk van de 63 gerangschikte economieën. De ranglijst houdt rekening met een breed scala aan ‘harde’ statistieken zoals werkloosheid, bbp en overheidsuitgaven voor gezondheid en onderwijs, evenals ‘zachte’ gegevens van een enquête over het uitvoerend advies over onderwerpen als sociale cohesie, globalisering en corruptie.
Deze informatie is onderverdeeld in vier categorieën – economische prestaties, infrastructuur, efficiëntie van de overheid en bedrijfsefficiëntie – om een eindscore te geven voor elk land. Er is geen uniforme oplossing voor het concurrentievermogen, maar de best presterende landen scoren meestal goed in alle vier de categorieën.
Weerslag economische onzekerheid
Volgens de opstellers van het rapport had de economische onzekerheid zijn weerslag op de concurrentiepositie van landen in onder meer Europa. Dat had onder meer te maken met “verschuivingen in het internationale politieke landschap” en de handelsoorlog. Dat zorgde er ook voor dat de Verenigde Staten zijn toppositie moest afstaan aan Singapore. De VS zakten weg naar de derde plaats, onder meer door de schommelingen van de dollar, de hogere brandstofprijzen en de zwakkere export van hightechproducten. Singapore klom van de derde naar de eerste plek, onder andere door de geavanceerde technologische infrastructuur. Hongkong staat tweede.
Ook opvallend is dat de Verenigde Arabische Emiraten na een gestage klim de eerste keer de top vijf van de ranglijst binnendringen. In 2016 stond het land nog op de 15de plaats. Het scoort nu erg goed voor productiviteit, digitale transformatie en ondernemerschap.
Nederland staat in 2019 op de zesde plek in de algehele ranking van 63 landen. We zijn twee plaatsen gezakt ten opzichte van 2018. De daling heeft met name te maken met een daling in onze economische prestaties (van plek 6 naar 13). Het rapport laat 15 afnames en 15 verbeteringen zien in de prestaties van de economie. Afnames zijn bijvoorbeeld de afname van de groei van het BNP, stijging van consumentenprijsinflatie en leefkosten. Onze (jeugd)werkloosheid daarentegen is gedaald, export van goederen en diensten is gestegen, tevens het aantal patentaanvragen.
Volgens de respondenten zijn de vijf meest attractieve factoren van Nederland: het onderwijsaanbod, vaardige medewerkers, betrouwbare infrastructuur, politieke stabiliteit en voorspelbaarheid, en de open en positieve attitude.
Nederland scoort goed op ‘Business efficiency’. Deze categorie meet hoe innovatief, winstgevend en verantwoordelijk bedrijven zijn in elk land. We zijn gestegen van de zesde naar de vierde plaats in de categorie. In de andere categorieën vallen we buiten de top 5.